Strój Krakowianki – serdak, fartuszek.
Strój krakowski dziewczęcy jest najpopularniejszym strojem ludowym. Dostąpił nawet zaszczytu reprezentowania naszej ojczyzny za granicą, gdyż za „polski” strój uważa się tam właśnie krakowski, choć jest on jednym z wielu strojów regionalnych w naszym kraju.
Dziewczęcy strój krakowski składa się z serdaka suto zdobionego haftem, cekinami, pasmanterią, pomponikami itp., białej bluzki z długimi rękawami i falbaną u szyi, marszczonej spódniczki w kwiaty, białego fartuszka i stroiku z kwiatów na głowę, z pękiem różnobarwnych wstążek z tyłu. Na szyi sznury czerwonych korali.
Rysunek. Propozycja haftu cekinami na serdaczek dla Krakowianki: a — na tył, b — na przód, c — ozdabianie pomponikami przodu oraz naszyte kółka do sznurowania serdaczka.
Serdak Krakowianki. Szyje się go z aksamitu w dowolnym kolorze. Jest on wcięty, sznurowany z przodu, z patkami na linii pasa.
Wykonanie jak w stroju góralki.
Spódnica Krakowianki. Jest ona kolorowa w kwiaty (szyje się ją z kretonu, kaszmiru itp.), marszczona w pasie. Wykonanie jak w stroju Cyganki.
Fartuszek Krakowianki. Biały — z tiulu, batystu, cienkiego płócienka itp. Ozdobiony koronką lub białym haftem. Wmarszczony w pasek zawiązywany z tyłu.
Stroik ze sztucznych kwiatów na głowę. Ładniejszy jest kupiony w „Cepelii”, gdyż kwiatki robione w domu bez potrzebnych narzędzi będą bardziej płaskie, bez wyrazu. Ale czego się nie robi, gdy nie można kupić w sklepie.
Bierze się więc miękki drut i robi się z niego opaskę na głowę. Z przodu nad czołem doczepia się kabłączek, do opaski i kabłączka mocuje się kwiatki zrobione z papieru lub krochmalonej tkaniny.
Rysunek. Kolejne etapy wykonywania stroiku na głowę: a — opaska z drutu z przymocowanym kabłączkiem, b — składanie materiału do wycięcia płatków, kwiatka i gwiazdki, c — nałożone na siebie — gwiazda i płatki — z otworkiem w środku, d — kolejność wykonywania środka kwiatka, e — gotowy kwiatek z łodyżką owiniętą krepiną, f — listek, g — gotowy stroik.
Ładne kwiatki można zrobić następującym sposobem (rysunek c, e). Wyciąć kółko o średnicy 4 cm, złożyć na pół, a następnie na trzy części i zaokrąglić w formę listka.
Po rozpostarciu będzie to sześciolistna forma kwiatka. Podobnie z mniejszego kółka wyciąć gwiazdkę, nałożyć na kwiatek, przez obie warstwy zrobić maleńki otworek, przez który potem przewlecze się środek kwiatka, zrobiony z odrobiny waty nawiniętej na cienki drucik i przykryty następnie kolorową bibułką lub cienką tkaniną. Na koniec drucika nawija się nieco waty, koniec jego zagina się i owija dalej. W ten sposób wata nie zsunie się. Uzyskaną tak wypukłość przykrywa się kawałkiem krepiny lub tkaniny, obciska się naokoło drucika poniżej zgrubienia i przewleka przez dziurkę zrobioną w kwiatku. Obciska się kwiatek wokół włożonego środka i mocno owija zieloną nitką, wkładając między jej zwoje koniec paska zielonej krepiny. Tym paskiem owija się łodyżkę kwiatka.
Listek robi się z dwóch warstw papieru lub tkaniny, pomiędzy które wkłada się owinięty zieloną krepiną drucik i skleja.
Tak zrobione kwiatki i listki przymocowuje się do opaski i kabłączka z drutu i owija zieloną krepiną.
