Strój Górala – guńka.

Guńka. Guńkę, zwaną inaczej cuchą, kroi się według form tyłu, przodu i rękawa bluzki podstawowej. Ponieważ guńka jest okryciem wierzchnim, nakładanym na koszulę, a i z natury swej jest luźna, do krojenia jej przygotowuje się formę bluzki o wymiarach stosownych dla dziecka o 10 cm wyższego. Dół form na tył i przód guńki poszerza się o 10 cm z każdego boku w stosunku do bluzki podstawowej.

Rysunek. Modyfikacja form tyłu i przodu bluzki podstawowej dla uzyskania formy guńki

Guńka powinna sięgać do połowy uda, dokładniej — do nasady palców opuszczonej ręki. Takiej długości jest też rękaw. Okrycie to nie ma zapięcia, jest związywane pod szyją na szarfę. W przodzie, wzdłuż linii środka, nie robi się dodatku na podłożenie (podwinięcie) poły, gdyż będzie ona obszyta lamówką. Podcięcie szyi kroi się w niegłęboki szpic. W tym celu od punktu 10 w dół odmierza się 4 cm i oznacza punkt 10a:

10—10a = 4 cm.

Łączy się punkt 10a z podkrojem szyi w miejscu, gdzie się zaczyna on zakrzywiać (punkt 10b) i odcina trójkąt 10—10a—10b. Trójkąt ten zachowuje się do modelowania kołnierza.

Rysunek. Kołnierz do guńki: a — siatka kroju kołnierza stójki stanowiącego podstawę wykreślania formy kołnierza do stroju górala, b — sposób modelowania obniżonej części kołnierza do wyciętego w szpic dekoltu, c — kształt kołnierza po przyłożeniu wyciętego trójkąta do szkicu kołnierza stójki i przedłużeniu jego boku do przecięcia z górą stójki, d — forma połowy kołnierza z zaznaczonymi dodatkami na szwy.

Kołnierz wysoki, stojący. Kroi się go dwa razy (podwójnie), a jeśli guńka jest z wiotkiej tkaniny, to daje się również warstwę flizeliny lub sztywnego płótna, żeby stał. Formę kołnierza robi się następująco. Mierzy się obwód szyi, sumując odcinki podkroju w formach tyłu i przodu, a więc 1—9 plus 8—10. Rysuje się prostą, na nią nanosi się obliczoną długość podkroju szyi, np. 20 cm, i początek oraz koniec powstałego odcinka oznacza się cyframi 1, 2 (rysunek a):

1—2 — połowa podkroju szyi = podkrój szyi formy tyłu plus podkrój szyi formy przodu.

Od 2 w górę odmierza się wysokość kołnierza (np. 4 cm) i oznacza punktem 3. Od punktu 1 pionowo w górę odmierza się 2,5 cm i oznacza się punktem 4. Łączy się teraz punkt 4 lekkim łukiem z wykreśloną uprzednio linią prostą i z punktem 2. Od punktu 3 prowadzi się równoległą (równo oddaloną) linię do linii 4—2. Będzie to górny brzeg kołnierza. Teraz bierze się odkrojony od przodu trójkąt i punktem 10 przykłada się do punktu 4 kołnierza, starając się, by podkrój szyi trójkąta (odcinek 10—10b) przylegał do zakrzywienia na linii 4—2. Przedłuża się odcinek 10a—10 poza punkt 4, aż do przecięcia z linią wyprowadzoną z punktu 3, i oznacza się na przecięciu punkt 5 (rysunek b, c).

Połączenie punktów 5—3—2—10b—10a—5 da formę połowy kołnierza (odcinek 2—3 będzie stanowił linię środka). Według tej formy, kładąc odcinkiem 2—3 na załamaniu tkaniny, kroi się dwa razy kołnierz z tkaniny (spód i wierzch kołnierza) oraz, jeżeli tkanina jest wiotka i zachodzi obawa, że kołnierz będzie opadał, jeden raz z flizeliny lub sztywnego płótna, ale bez dodatku na szwy.

Wszystkie brzegi guńki obszyte są kolorową taśmą nakładaną na prawą jej stronę. Rękaw równy, pokryty u dołu haftem; haft też pokrywa nasadę kołnierza i miejsca obok przyszycia szarf służących do zawiązywania guńki.

Tył guńki kroi się raz całościowo, przód i rękaw — po dwa razy (lub raz — ze złożonej podwójnie tkaniny).

Kolejność wykonania:

1. Zszyć ramiona i boki.

2. Uszyć kołnierz.

3. Przody i dół obszyć taśmą kolorową: przyłożyć jej prawą stronę do lewej strony tkaniny, przeszyć wzdłuż zewnętrznej krawędzi, odchylić na prawą stronę i przyszyć ją po prawej stronie, wykańczając w ten sposób brzegi dołu i przodów.

4. Przyszyć kołnierz: ułożyć go na prawej stronie, unieść górną warstwę i flizelinę, a dolną przyszyć do podkroju szyi. Następnie postawić kołnierz, podwinąć dolny brzeg nie przyszytej warstwy kołnierza i niewidocznym ściegiem przyszyć wokół podkroju szyi po lewej stronie guńki.

5. Zszyć rękawy, obszyć ich dół kolorową taśmą w taki sam sposób jak dół i przody guńki.

6. Wszyć rękawy. Przed wszyciem sprawdzić, czy obwód główki rękawa nie jest zbyt duży w stosunku do wycięcia na rękaw. W tym celu przykłada się złożony na pół rękaw do złożonego na pół obwodu otworu na rękaw i sprawdza, czy główka nie wystaje więcej niż na 1,5 cm. Jeżeli stwierdzi się, że jest zbyt duża, podcina się pachę. Górny brzeg główki obrzuca się nicią i fastryguje, po czym dopasowuje rękaw do wycięcia jak w stroju góralki. Następnie odwraca się rękaw na prawą stronę, wkłada w otwór tak, by brzegi rękawa stykały się z brzegami otworu, a prawa strona rękawa stykała się z prawą stroną guńki i przyszywa od wewnętrznej strony rękawa. Najwyższy punkt główki powinien być o około 1 cm bliżej przodu w stosunku do szwu ramienia.

7. Na uszytą guńkę naszyć haft w sposób opisany przy spodniach i przyszyć szarfy poniżej kołnierza.

Uwaga. W prawdziwym stroju góralskim guńka jest szyta z białego (lub czarnego) sukna, lecz na dziecięcą zabawę można uszyć ją z białego bajowego kocyka, pewnych rodzajów nierozciągliwej watoliny imitującej tkaninę lub nawet z podwójnie wziętej białej albo kremowej flaneli.